Notitie Onderwijsvrijheid én overheidszorg

Artikel 23 van de Grondwet borgt al ruim 100 jaar dat we in Nederland vrijheid van onderwijs hebben en dat de overheid zorg draagt voor het onderwijs. De laatste tijd spelen veel discussies over artikel 23 in politiek en samenleving. De Onderwijsraad publiceert in het kader van zijn 100-jarig bestaan de notitie Onderwijsvrijheid én Overheidszorg: spanning in artikel 23. Met deze notitie wil de Onderwijsraad een bijdrage leveren aan de kwaliteit van deze discussies door kennis over artikel 23 op een rij te zetten. Ook wil de raad spanningen aan de oppervlakte brengen die aan artikel 23 kleven:

• De overheid schrijft aan de ene kant voor wat onderwijskwaliteit is. Aan de andere kant mogen scholen vanuit hun eigen visie op onderwijs werken.
• De overheid moet waarborgen dat er toegang is tot goed onderwijs en dat er wat te kiezen valt. Maar diezelfde overheid heeft geen grip op welke scholen er zijn. 
• Ouders mogen zelf een school kiezen voor hun kind en scholen mogen zelf bepalen hoe ze les geven. Maar dit kan leiden tot segregatie, doordat scholen bepaalde groepen leerlingen aantrekken.

Najaar 2021 brengt de Onderwijsraad een advies uit over de vrijheid van onderwijs. Hierin zal de raad zich uitspreken over wat artikel 23 betekent in deze tijd en wat de rol van de overheid daarbij moet zijn.

Wist u dat

Vooruitlopend op de notitie brachten we tien keer een ‘Wist u dat?’ uit. Met deze publicaties willen we een bijdrage leveren aan de kennis over de vrijheid van onderwijs.

Wist u dat:

1. artikel 23 ook over de zorg van de overheid voor het onderwijs gaat?
2. de vrijheid van onderwijs over meer gaat dan het stichten van een school?
3. je in Nederland niet zomaar een eigen school kunt beginnen die bekostigd wordt door de overheid?
4. kinderen uit elke gemeente openbaar onderwijs moeten kunnen volgen?
5. de richting van een bijzondere school niet beperkt is tot de godsdienstles?
6. er ook in een openbare school aandacht voor godsdienst(en) hoort te zijn?
7. bijzondere scholen leerlingen niet zomaar mogen weigeren vanwege hun geloof?
8. de overheid ook kijkt naar de kwaliteit van particuliere scholen?
9. segregatie in het onderwijs maar beperkt te maken heeft met het bestaan van bijzondere en openbare scholen?
10. reparatie van een gebroken ruit bij de openbare school niet betekent dat de bijzondere school ook geld krijgt?