Wist u dat artikel 23 ook over de zorg van de overheid voor het onderwijs gaat?
Bij artikel 23 van de Grondwet denken de meeste mensen meteen aan de vrijheid van onderwijs. De Grondwet erkent die vrijheid inderdaad. Maar de Grondwet zegt ook dat de overheid ervoor moet zorgen dat er een goed functionerend onderwijsstelsel is. De overheid moet ervoor zorgen dat er genoeg openbare scholen zijn. Zij bekostigt naast openbare ook bijzondere scholen (scholen vanuit particulier initiatief) en mag daarbij eisen en voorwaarden stellen. De onderwijsinspectie controleert of scholen zich daaraan houden. Als scholen dat niet doen, krijgen ze geen geld meer van de overheid.
Die eisen en voorwaarden gaan bijvoorbeeld over hoeveel uur er lesgegeven moet worden, over wat leraren moeten kunnen en kennen om les te mogen geven en over wat de kerndoelen van het onderwijs aan alle scholen zijn. De overheid moet wel terughoudend zijn als ze eisen stelt, omdat scholen ook vrijheid hebben om het onderwijs zelf in te vullen en in te richten.
Op deze manier kent artikel 23 een subtiel evenwicht tussen overheidszorg voor het onderwijs en vrijheid om onderwijs te geven.
Onderwijsdialoog 9 december
Al ruim 100 jaar zorgt artikel 23 van de Grondwet ervoor dat we in Nederland vrijheid van onderwijs hebben én dat de overheid zorg draagt voor het onderwijs. Medio 2020 brengt de Onderwijsraad een verkenning uit naar de vrijheid van onderwijs. Om te horen wat mensen van artikel 23 vinden, houden we op 9 december een grote Onderwijsdialoog. Hoe verhoudt artikel 23 zich tot een aantal spanningen en dilemma’s in het onderwijs, zoals de toegankelijkheid en de kwaliteit van het onderwijs? En hoe kan de overheid hier het beste mee omgaan?
Vooruitlopend op de Onderwijsdialoog brengen we de komende dagen tien keer een ‘Wist u dat?’ uit. Met deze publicaties willen we een bijdrage leveren aan de kennis over de vrijheid van onderwijs.