Talige diversiteit benutten

Onderzoek laat zien dat veel leraren in het primair en voortgezet onderwijs zich niet goed toegerust voelen om onderwijs te verzorgen aan leerlingen met uiteenlopende thuistalen. Met de nieuwe conceptkerndoelen en -examenprogramma’s is de aandacht voor meertaligheid en de thuistaal van leerlingen binnenkort niet langer vrijblijvend voor scholen. Op verzoek van de minister van Onderwijs adviseert de Onderwijsraad over de vraag wat nodig is om in het onderwijs goed te kunnen omgaan met talige diversiteit.

Advies: benut talige diversiteit

Talige diversiteit kan beter worden benut in het onderwijs. Thuistalen van leerlingen zijn een hulpbron bij het leren van en in het Nederlands. Daarnaast bereidt aandacht voor verschillende (streek)talen op school alle leerlingen voor op het functioneren in een meertalige samenleving.

Pedagogisch medewerkers, leraren en docenten hoeven daarvoor de andere talen niet zelf te beheersen. Met de juiste materialen, expertise en ondersteuning kunnen ze thuistalen inzetten in het onderwijs. Het gaat dan bijvoorbeeld om expertise over het leren van een tweede of volgende taal en kennis van pedagogisch-didactische aanpakken of technologie om talige diversiteit te benutten in de klas.

Leg visie vast in taalbeleid en ondersteun leraren

Scholen zijn verplicht om een taalbeleidsplan op te stellen, maar lang niet alle scholen hebben daarin ook een duidelijke visie vastgelegd op het gebruik van thuistalen in het onderwijs. De raad beveelt scholen, mbo-opleidingen en voorzieningen voor voorschoolse educatie aan om keuzes te maken hoe zij talige diversiteit benutten. Deze keuzes moeten een plek krijgen in het taalbeleidsplan. Het is aan henzelf om te bepalen op welke manier zij daaraan invulling geven.

De raad doet een beroep op schoolleiders en overheid om leraren beter te ondersteunen bij het benutten van andere thuistalen door te investeren in opleiding en professionalisering van pedagogisch medewerkers en leraren. De raad beveelt aan om ‘benutten van talige diversiteit’ op te nemen in de bekwaamheidseisen en te zorgen voor een centraal expertiseplatform, materialen, technologische hulpmiddelen en handreikingen. Ook zijn er nascholingsmogelijkheden nodig voor leraren en pedagogisch medewerkers die deze kennis en vaardigheden niet meekregen vanuit hun initiële opleiding.