Denk mee over extern toezicht op het onderwijs
Ook in coronatijd blijft de Onderwijsraad nadenken over ontwikkelingen in het onderwijs op de lange termijn. En dat doen we graag met u. Op verzoek van de minister van Onderwijs werkt de Onderwijsraad aan een advies over extern toezicht. Hoe kan het externe toezicht de kwaliteit van onderwijs het beste borgen?
Om de kwaliteit van ons onderwijs te waarborgen, is extern toezicht geregeld. De kernrol van extern toezicht in onderwijs bestaat uit controle van onderwijskwaliteit, van naleving van wet- en regelgeving en van financiële rechtmatigheid.
Het extern toezicht op het onderwijs is grondwettelijk vastgelegd. Welke instantie toezicht houdt en hoe dat gebeurt, verschilt per sector. Voor het basis- en voortgezet onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs en het hoger onderwijs doet de Inspectie van het Onderwijs dat. Voor het hoger onderwijs verzorgt de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie daarnaast extern toezicht via externe kwaliteitszorg door opleidings- en instellingsaccreditatie.
Bestuursgericht toezicht
Er is in het extern toezicht op het onderwijs de afgelopen jaren het een en ander veranderd. Het externe toezicht richt zich meer op het bestuur van een onderwijsinstelling in plaats van op afzonderlijke scholen of opleidingen. In dit bestuursgerichte toezicht nemen school- en opleidingsplan, zelfevaluatie en het gesprek met de bestuurders en onderwijsprofessionals over kwaliteitszorg een belangrijke plek in. De Inspectie van het Onderwijs controleert of wettelijke voorschriften worden nageleefd en gaat daarnaast het gesprek aan over kwaliteitsverbetering, waarbij de eigen visie en doelen van de onderwijsinstelling centraal staan. Scholen in het primair en voortgezet onderwijs kunnen behalve zwak of voldoende nu ook andere predicaten, zoals goed of excellent, verwerven.
Behalve toezicht op afzonderlijke schoolbesturen, houdt de Inspectie van het Onderwijs ook toezicht op het onderwijsstelsel in zijn geheel. Bovendien krijgt de Inspectie van het Onderwijs er een vorm van accreditatie bij met de komst van een kwaliteitstoets voor nieuw te starten scholen. Samenwerking tussen scholen en schoolbesturen, al dan niet met andere organisaties, stelt het toezicht ook voor nieuwe uitdagingen.
Advies in voorbereiding
Er zijn veel belangrijke vraagstukken als het gaat om het externe toezicht. Er zijn steeds minder ‘zwakke’ en ‘zeer zwakke’ scholen. Maar betekent dat ook dat de kwaliteit van het onderwijs stijgt? Hoe verhouden de rollen van toezichthouder en kritische vriend zich tot elkaar? Welke risico’s en kansen biedt het bestuursgerichte toezicht? Hoe is toezicht goed te organiseren bij samenwerking tussen vmbo-, mbo- en ho-instellingen, of bij samenwerking binnen integrale kindcentra? Op welke plekken in het stelsel kan kruisbestuiving ontstaan tussen verschillende toezichtsmechanismen, zoals bijvoorbeeld tussen inspectietoezicht en accreditatie?
De Onderwijsraad werkt aan een advies over extern toezicht en geeft daarmee antwoord op de volgende vraag:
Met welke functies, bevoegdheden en instrumentarium kan het externe toezicht in het huidige tijdsgewricht de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs het beste borgen?
Denk mee!
De Onderwijsraad is benieuwd naar voorbeelden, analyses en suggesties. Die informatie gebruiken we om tot een afgewogen advies te komen. Wij zien uw bijdrage graag tegemoet via externtoezicht@onderwijsraad.nl
Reageren is mogelijk tot 1 april 2021.