Advies Strategische agenda hoger onderwijs en onderzoek

Op 2 december 2019 publiceerde de minister van Onderwijs haar strategische agenda hoger onderwijs en onderzoek, Houdbaar voor de toekomst. De Onderwijsraad heeft een advies uitgebracht over deze agenda.

Nederlandse universiteiten en hogescholen doen het goed en het is belangrijk dit zo te houden. De nieuwe strategische agenda bevat elementen die daaraan kunnen bijdragen, zoals de aandacht voor leven lang ontwikkelen en studentsucces. De raad vindt het goed dat er meer waardering komt voor onderwijs. Hij plaatst wel drie kanttekeningen bij de agenda.

Collegezaal
Beeld: ©Onderwijsraad

Strategische visie voor langere termijn en op hele onderwijsstelsel nodig

De Onderwijsraad adviseert de minister in de toekomst niet meer te werken met een vierjaarlijkse agenda voor alleen het hoger onderwijs. De huidige wet gaat ervan uit dat de minister iedere vier jaar een strategische agenda voor het hoger onderwijs uitbrengt. Deze systematiek is volgens de raad geen goede weg. De raad adviseert dan ook om deze verplichting uit de wet te halen. Voor een echte strategie is een langer tijdsperspectief (10 tot 15 jaar) nodig. De raad adviseert daarbij om het hoger onderwijs niet in isolement te bekijken, maar om een strategie voor het hele onderwijs te ontwikkelen. Daarbij kunnen de verschillende onderwijssectoren dan in samenhang bezien worden. De strategische agenda mist nu een goede doordenking van de gevolgen van ontwikkelingen in het basis- en voortgezet onderwijs en in het mbo voor het hoger onderwijs en omgekeerd.

Strategische agenda mist visie op aard en betekenis hoger onderwijs

De agenda bouwt voort op allerlei vragen die van buiten aan het hoger onderwijs gesteld worden en op maatschappelijke trends en ontwikkelingen die op het (hoger) onderwijs afkomen. Die benadering is volgens de raad te beperkt en eenzijdig. Het maakt het hoger onderwijs kwetsbaar. Bovendien is voor een volwaardige strategie een duidelijke visie nodig op waar de hogeschool of universiteit voor staat en op de eigen aard van hoger onderwijs.

Strategie vooral nodig voor doorstroom en aansluiting

In de agenda komen toegankelijkheid en gelijke kansen meermaals aan de orde. De raad onderstreept de aandacht voor deze thema’s. Vanuit het perspectief van doorstroom en aansluiting mist hij echter een grondige doordenking van de betekenis van ontwikkelingen in andere onderwijssectoren voor het hoger onderwijs en omgekeerd. Ten slotte staat de raad stil bij de impact van flexibilisering op toegankelijkheid. Flexibiliteit is belangrijk, maar kent ook keerzijden.