Wist u dat je in Nederland niet zomaar een eigen school kunt beginnen die bekostigd wordt door de overheid?
Om een school te beginnen heb je in Nederland geen vergunning van de overheid nodig. Wie een bijzondere school voor bekostiging in aanmerking wil laten komen, moet echter een aanvraagprocedure doorlopen en aan allerlei voorwaarden voldoen, bijvoorbeeld over doelen van het onderwijs, het onderwijsproces, de schoolorganisatie en het financieel beheer. De inspectie ziet erop toe dat een school aan die voorwaarden voldoet. Ook krijgt een schoolbestuur alleen geld als de school voldoende leerlingen heeft.
Er zijn wettelijke stichtingsnormen die aangeven dat de school binnen een paar jaar minstens een bepaald aantal leerlingen moet hebben. Die normen zijn best hoog. In het basisonderwijs verschillen ze per gemeente; bijvoorbeeld 217 leerlingen in de gemeente Assen en 325 in de gemeente Gouda. In het voortgezet onderwijs zijn er landelijke normen voor elk schooltype (praktijkonderwijs, vbo, mavo, havo en vwo).
Wie een particuliere school begint (een school zonder bekostiging van de overheid), kan ook niet zomaar zijn gang gaan. Die school heeft een erkenning door de overheid nodig – anders voldoen de ouders niet aan hun verplichtingen onder de Leerplichtwet. Voor erkenning gelden voorwaarden waar de inspectie op toeziet. Die voorwaarden zijn minder uitgebreid dan die voor bekostigde scholen.
De Tweede Kamer heeft pas een wetsvoorstel aangenomen om meer ruimte voor nieuwe scholen te scheppen. Als de Eerste Kamer het ook eens is met dit voorstel, hoeft een nieuwe bijzondere school niet langer uit te gaan van een godsdienst of levensbeschouwing die voldoende in de Nederlandse samenleving is verankerd. Daar staat tegenover dat de inspectie voordat school bekostiging krijgt, al gaat kijken of de onderwijskwaliteit aan de school voldoende zal zijn.
Onderwijsdialoog 9 december
Al ruim 100 jaar zorgt artikel 23 van de Grondwet ervoor dat we in Nederland vrijheid van onderwijs hebben én dat de overheid zorg draagt voor het onderwijs. Om te horen wat mensen van artikel 23 vinden, houden we op 9 december een grote Onderwijsdialoog. Vooruitlopend op de Onderwijsdialoog brengen we de komende dagen tien keer een ‘Wist u dat?’ uit. Met deze publicaties willen we een bijdrage leveren aan de kennis over de vrijheid van onderwijs.